HISTORY OF
COFFEE CULTURE
วัฒนธรรมร้านกาแฟเริ่มต้นมาจากดินแดนตะวันตก ร้านกาแฟร้านแรกที่เกิดขึ้นมีปรากฏไว้คือที่เมืองเวนิส ประเทศอิตาลี ตั้งสมัยที่ยังเป็นจักรวรรดิออตโตมัน เมืองอิสตันบูล แต่ในเมืองไทยได้เริ่มมีการเปิดร้านกาแฟเมื่อปี 1917 ชื่อว่า “Red Cross Tea Room” โดยได้รับอิทธิพลมาจากประเทศอเมริกา แต่การนำเข้าหรือปลูกกาแฟนั้นมีมาก่อนแล้ว โดยร้านขายเมล็ดกาแฟร้านแรกในประเทศไทยได้ก่อตั้งขึ้นในปี 1870 โดยตระกูลหย่นฟู่ คนจีนที่มาตั้งรกรากในประเทศไทยในสมัยนั้น แต่พูดถึงวัฒนธรรมร้านกาแฟหรือการดื่มกาแฟแล้วนั้น ไม่ใช่สิ่งที่คนไทยจะนิยมชมชอบกันสักเท่าไหร่ จนแหม่มโคลได้มาเปิดร้านคาเฟ่ “Red Cross Tea Room” ทำให้คนไทยค่อยๆเริ่มดื่มกาแฟกันมากขึ้น
ย้อนกลับไปเมื่อราวๆปี ค.ศ. 1789 เกิดเหตุการณ์ปฏิวัติฝรั่งเศส ชนวนเหตุสำคัญคือการรวมตัวและการปลุกระดมของ Jacques Necker ทนายหนุ่มที่ถูกปลดออกจากตำแหน่ง โดยพระเจ้าหลุยส์ที่ 16 ในครั้งประชุมพิจารณาวิกฤติการเงินในท้องพระคลัง โดยพื้นที่ที่เป็นที่รวมตัวและก่อให้เกิดการปฏิวัติคือ ร้าน Café du Foy จากเหตุการณ์นี้ทำให้เห็นว่า ด้วยความเป็น Community Space จึงตกเป็นเครื่องมือในการป่าวประกาศเรื่องราวต่างๆออกไปได้อย่างง่ายดาย กล่าวคือ ในอดีตร้านกาแฟไม่ได้เป็นเพียงแค่ร้านกาแฟที่นั่งดื่มกาแฟกันเฉยๆ แต่เป็นพื้นที่ที่เป็นเหมือน ศูนย์ข้อมูลข่าวสาร ศูนย์กลางแห่งความคิดที่รวบนักคิด นักปรัชญา นักเขียนเบอร์ท็อปของเมืองเข้าไว้ด้วยกัน จึงทำให้เกิดคำเรียกที่ว่า สภากาแฟ ขึ้นในยุคนั้น
ในช่วงแรกของกาแฟยังไม่ได้มีร้านกาแฟสำหรับดื่มกาแฟโดยเฉพาะ ส่วนใหญ่จะเป็นร้านกาแฟที่ขายเมล็ดกาแฟเสียมากกว่า
การเดินทางของเมล็ดกาแฟนั้นมีมายาวนาน ตั้งแต่การค้นพบเมล็ดกาแฟ โดยแรกเริ่มเดิมทีมีเรื่องเล่าในตำนานของเอธิโอเปียว่ากาแฟถูกค้นพบโดยคนเลี้ยงแพะชื่อ คัลดิ (Kaldi) ที่พบว่าแพะของเขา สนุกสนานร่าเริง และเต็มไปด้วยพละกำลังหลังจากที่ได้กินผลเบอร์รี่สีแดงจากพุ่มกาแฟ คัลดิจึงลองชิมผลเบอร์รี่นั้นดูบ้างและรู้สึกว่าตัวเขาเองมีปฏิกิริยาที่คล้ายกัน จึงได้ชักชวนให้เพื่อนๆทดลองกินดู หลังจากพระภิกษุที่ผ่านไปได้เห็นอาการแปลกๆ ของพวกเด็กเลี้ยงแพะ พระภิกษุองค์นั้นจึงเก็บเอาผลเบอร์รี่กลับไปด้วยและชักชวนให้ เพื่อนพระสงฆ์ลองชิม ผลที่ได้คือพวกพระในวัดนอนไม่หลับทั้งคืน มีอาการตื่นตัว และทำให้รู้ว่านั่นคือผล ตอบสนองจากตัวยาที่มีอยู่สูงในกาแฟเรียกว่า “คาเฟอีน” ที่มีผลในการกระตุ้นตามธรรมชาติในพืชชนิดนี้ที่ทำหน้าที่เป็นสารกำจัดศัตรูพืช เพื่อปกป้อง ผลเบอร์รี่ กาแฟ จากแมลง
กาแฟสมัยใหม่ที่เราดื่มกันในปัจจุบันได้มีข้อมูลบอกไว้ว่ามีต้นกำเนิดมาจาก อารเบีย และถูกนำไปปลูกในหลายประเทศในเวลาต่อมาเพียงไม่นาน รวมถึงประเทศไทยของเราด้วย
การปลูกกาแฟในประเทศไทยได้มีจุดเริ่มต้นเมื่อปี ค.ศ. 1970 เมื่อกาแฟในเขตชายแดนทางภาคเหนือทอดยาวไปถึงพม่าและลาว (สามเหลี่ยมทองคำ) ถูกให้ความสำคัญและยกระดับให้เป็นพืชเศรษฐกิจโดยราชวงศ์ของประเทศไทยเพื่อปลูกกาแฟทดแทนฝิ่น ในโครงการปลูกทดแทนพืชผลและพัฒนาชุมชนไทย/สหประชาชาติ ซึ่งเริ่มทดลองปลูกกาแฟทดแทนฝิ่นเป็นครั้งแรก
แต่เมื่อพูดถึงวัฒนธรรมร้านกาแฟในประเทศไทยแล้วนั้น ก็ถือว่ามีการเริ่มเข้ามาก่อนหน้านี้ โดยอิทธิพลจากชาวอเมริกันและอังกฤษ ด้วยกระแสความนิยมจากนักเรียนแลกเปลี่ยนในยุคนั้น ทำให้มีคนริเริ่มเปิดร้านกาแฟนำเข้าเมื่อปี 1870 ชื่อร้านกาแฟตุงฮู โดยตระกูลหย่นฟู่ คนจีนที่มาตั้งรกรากในประเทศไทยในสมัยนั้น แต่พูดถึงวัฒนธรรมร้านกาแฟหรือการดื่มกาแฟแล้วนั้น ไม่ใช่สิ่งที่คนไทยทั่วไปจะนิยมชมชอบกันสักเท่าไหร่ จนแหม่มโคลได้มาเปิดร้านคาเฟ่ “Red Cross Tea Room” เมื่อปี 1917 ทำให้คนไทยค่อยๆเริ่มดื่มกาแฟกันมากขึ้นหลังจากนั้น และร้านกาแฟที่ถือเป็นร้านกาแฟร้านแรกที่เปิดโดยคนไทยก็คือ ร้านคาเฟ เดอ นรสิงห์ และด้วยอิทธิพลของแบรนด์กาแฟเจ้าดังอย่าง Starbucks เข้ามามีบทบาทในช่วงปี ค.ศ. 1971 ยิ่งทำให้ผู้คนตื่นตัวกับการดื่มกาแฟและให้ความสำคัญกับการเปิดร้านกาแฟรองรับพฤติกรรมการดื่มของคนในสังคมมากยิ่งขึ้นไปอีกเป็นเท่าตัว
